Cùng LiveTrade Pro khám phá các loại trái phiếu, so sánh trái phiếu ngắn hạn và dài hạn và những rủi ro cần chú ý khi đầu tư vào trái phiếu.
Mục lục
ToggleTrái phiếu là gì?
Trái phiếu là một dạng chứng khoán nợ được doanh nghiệp phát hành nhằm mục đích huy động vốn. Theo đó, doanh nghiệp phát hành trái phiếu cam kết chi trả lãi suất định kỳ và hoàn trả khoản tiền gốc cho người sở hữu trái phiếu khi đến hạn. Đặc điểm nổi bật của trái phiếu là người nắm giữ được nhận lãi cố định, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, và khoản đầu tư gốc sẽ được hoàn trả đầy đủ vào ngày đáo hạn.
Xét về bản chất, việc phát hành trái phiếu là một hình thức vay vốn, trong khi người mua trái phiếu chính là người cho vay. Giao dịch này mang lại lợi ích cho cả hai bên: doanh nghiệp có thể huy động vốn nhanh chóng với chi phí lãi suất thường thấp hơn so với vay ngân hàng, còn nhà đầu tư có cơ hội nhận được lợi tức cao hơn so với lãi suất tiết kiệm ngân hàng.
Tìm hiểu trái phiếu là gì
Các loại trái phiếu hiện nay
Trái phiếu có nhiều dạng khác nhau và có thể được phân loại dựa trên các yếu tố như đơn vị phát hành, loại lợi tức và mức độ đảm bảo thanh toán. Không có một tiêu chuẩn chặt chẽ nào cho các loại trái phiếu.
Phân loại theo đơn vị phát hành
Trái phiếu được phát hành bởi các tổ chức khác nhau, với mục tiêu huy động vốn cho các nhu cầu cụ thể.
- Trái phiếu Chính phủ: Đây là loại trái phiếu do Bộ Tài chính phát hành để huy động nguồn vốn phục vụ cho ngân sách nhà nước, giúp tài trợ cho các chương trình phát triển quốc gia.
- Trái phiếu chính quyền địa phương: Loại trái phiếu này do các Ủy ban nhân dân của các tỉnh, thành phố phát hành để huy động vốn cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng và đầu tư công tại địa phương. Kỳ hạn thường là từ một năm trở lên.
- Trái phiếu doanh nghiệp: Các doanh nghiệp, bao gồm cả ngân hàng, phát hành trái phiếu để huy động vốn cho các hoạt động kinh doanh của mình. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu sẽ tự chịu trách nhiệm về khả năng thanh toán.
Phân loại theo lợi tức
Lợi tức của trái phiếu được xác định theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào loại trái phiếu mà nhà đầu tư lựa chọn.
- Trái phiếu lãi suất cố định: Loại trái phiếu này có mức lãi suất đã được ấn định từ trước và sẽ được thanh toán đều đặn trong suốt thời gian giữ trái phiếu.
- Trái phiếu lãi suất thả nổi: Loại trái phiếu này có lãi suất được xác định từ trước, nhưng có thêm một phần lợi tức thay đổi theo lãi suất tham chiếu, điều chỉnh theo tình hình thị trường.
- Trái phiếu không có lãi suất: Trái phiếu này không trả lãi, nhưng nhà đầu tư mua trái phiếu với giá thấp hơn mệnh giá và sẽ nhận lại mệnh giá khi trái phiếu đáo hạn.
Phân loại theo mức độ đảm bảo thanh toán
Mức độ đảm bảo thanh toán của trái phiếu quyết định mức độ rủi ro mà nhà đầu tư phải đối mặt.
- Trái phiếu có tài sản đảm bảo: Trái phiếu này được bảo vệ bằng các tài sản cụ thể như bất động sản hoặc cổ phiếu. Nếu tổ chức phát hành không thể thanh toán, các tài sản này sẽ được bán để trả nợ cho nhà đầu tư.
- Trái phiếu không có tài sản đảm bảo: Đây là loại trái phiếu không có tài sản bảo vệ, vì vậy mức độ rủi ro cao hơn, và nhà đầu tư chỉ dựa vào khả năng tài chính của tổ chức phát hành để thu hồi vốn.
Phân biệt các loại trái phiếu doanh nghiệp
Trái phiếu doanh nghiệp có thể được phân thành hai loại chính: trái phiếu niêm yết và trái phiếu OTC, tùy thuộc vào việc trái phiếu đã được niêm yết trên các sàn chứng khoán chính thức hay chưa.
- Trái phiếu niêm yết: Đây là loại trái phiếu đã được niêm yết và giao dịch trên các sàn chứng khoán chính thức như HOSE, HNX, hoặc UPCoM. Trái phiếu niêm yết yêu cầu công bố thông tin tài chính định kỳ và tuân thủ các quy định giao dịch nghiêm ngặt.
- Trái phiếu OTC (Over-the-Counter): Trái phiếu này không được niêm yết trên sàn giao dịch mà được giao dịch trực tiếp trên thị trường ngoài sàn, thường giữa doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư. Trái phiếu OTC ít công khai thông tin tài chính và không bị điều chỉnh bởi các quy định pháp lý nghiêm ngặt như trái phiếu niêm yết.
Ngoài hai loại trái phiếu chính này, còn có các loại trái phiếu khác như trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu không chuyển đổi, trái phiếu có kỳ hạn và trái phiếu vô kỳ hạn, tùy vào yêu cầu của doanh nghiệp phát hành.
Các loại trái phiếu doanh nghiệp
So sánh trái phiếu ngắn hạn và dài hạn
Trái phiếu ngắn hạn và trái phiếu dài hạn là hai loại hình đầu tư phổ biến, mỗi loại có đặc điểm riêng phù hợp với từng mục tiêu tài chính.
Tiêu chí | Trái phiếu dài hạn | Trái phiếu ngắn hạn |
Ưu điểm | – Giúp nhà đầu tư xây dựng kế hoạch dài hạn, rõ ràng. | – Tạo ra khả năng xoay vòng vốn nhanh chóng, phù hợp với nhà đầu tư ít vốn. |
– Lãi suất cao, tạo nguồn thu nhập ổn định trong thời gian dài. | – Thu nhập có thể tính toán trước, giúp xây dựng chiến lược đầu tư hợp lý. | |
– Rủi ro thấp hơn so với các kênh đầu tư tài chính dài hạn khác. | – Rủi ro lạm phát thấp hơn so với trái phiếu dài hạn. | |
– Tâm lý nhà đầu tư ít lo lắng về biến động kinh tế dài hạn. | ||
Nhược điểm | – Cần có nguồn vốn lớn, không ảnh hưởng đến các kế hoạch tài chính khác. | – Lãi suất thấp hơn trái phiếu dài hạn, dẫn đến thu nhập giảm. |
– Không phù hợp với nhà đầu tư cần tiền gấp. | – Đầu tư ngắn hạn có thể đem lại lợi nhuận nhanh nhưng cũng dễ mất vốn. | |
– Rủi ro lạm phát cao, có thể ảnh hưởng đến thu nhập thực tế. |
Những rủi ro cần chú ý khi đầu tư vào trái phiếu
Khi đầu tư trái phiếu, nhà đầu tư không chỉ tìm kiếm cơ hội sinh lời mà còn phải đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn. Dưới đây là những rủi ro đáng chú ý cần cân nhắc kỹ lưỡng.
Rủi ro lãi suất
Giá trái phiếu có xu hướng thay đổi ngược lại với sự thay đổi của lãi suất. Khi lãi suất tăng, giá trái phiếu với lãi suất cố định thường giảm, và khi lãi suất giảm, giá trị trái phiếu sẽ tăng.
Rủi ro pháp lý
Thị trường trái phiếu phát triển nhanh, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp mới, khiến việc xác định những trái phiếu an toàn và minh bạch trở nên khó khăn.
Ngoài ra, một số tổ chức có thể cung cấp thông tin không đầy đủ, ảnh hưởng đến quyết định đầu tư. Do đó, nhà đầu tư cần thận trọng trong việc chọn lọc và đánh giá kỹ lưỡng thông tin trước khi đầu tư.
Rủi ro thanh khoản
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp cho nhà đầu tư cá nhân vẫn còn hạn chế, vì vậy khi cần bán trái phiếu để thu hồi vốn, nhà đầu tư có thể gặp khó khăn. Điều này có thể khiến lợi suất thực tế thấp hơn kỳ vọng, và chi phí chuyển đổi trái phiếu thành tiền mặt có thể cao.
Rủi ro tín dụng
Doanh nghiệp phát hành trái phiếu có thể gặp khó khăn tài chính hoặc thậm chí vỡ nợ, dẫn đến việc nhà đầu tư không nhận được gốc và lãi đúng hạn. Trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc bảo lãnh sẽ chịu rủi ro thua lỗ cao hơn.
Rủi ro lạm phát
Khi lạm phát vượt quá lợi suất của trái phiếu, nhà đầu tư có thể gặp thiệt hại. Lạm phát làm giảm sức mua, khiến nhà đầu tư thu hồi ít hơn so với giá trị ban đầu của khoản đầu tư.
Rủi ro xếp hạng tín dụng
Các doanh nghiệp có xếp hạng tín dụng thấp thường phải trả lãi suất vay cao hơn. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng thanh toán các khoản nợ, bao gồm cả trái phiếu. Nhà đầu tư sở hữu trái phiếu của các doanh nghiệp này có thể gặp khó khăn khi muốn giao dịch.
Với sự đa dạng của các loại trái phiếu hiện nay, nhà đầu tư có thể chọn sản phẩm phù hợp với mục tiêu tài chính và mức độ chấp nhận rủi ro của mình. Hiểu rõ đặc điểm và rủi ro của trái phiếu là yếu tố quan trọng để đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả. Truy cập LiveTrade Pro để khám phá thêm thông tin chi tiết!