Chia cổ tức bằng cổ phiếu giúp doanh nghiệp giữ vốn để phát triển, đồng thời tăng số lượng cổ phiếu cho cổ đông. Cùng LiveTrade Pro khám phá ngay!
Chia cổ tức bằng cổ phiếu là gì?
Chia cổ tức bằng cổ phiếu là hình thức doanh nghiệp sử dụng lợi nhuận để phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông thay vì trả bằng tiền mặt. Đây là một cách giúp doanh nghiệp giữ lại vốn để mở rộng hoạt động, đầu tư vào các dự án mới hoặc cải thiện năng lực sản xuất. Đối với cổ đông, việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu giúp tăng số lượng cổ phiếu sở hữu mà không cần bỏ thêm vốn.
Ví dụ: Công ty Vinamilk (VNM) vào năm 2022 đã thực hiện chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 20%. Nếu một nhà đầu tư sở hữu 1.000 cổ phiếu VNM trước ngày chốt quyền, họ sẽ nhận thêm 200 cổ phiếu, nâng tổng số cổ phiếu lên 1.200. Điều này giúp nhà đầu tư gia tăng số lượng cổ phiếu nắm giữ mà không phải bỏ thêm vốn, đồng thời hưởng lợi nếu giá cổ phiếu tiếp tục tăng trưởng trong tương lai.
Tuy nhiên, việc phát hành cổ phiếu mới có thể dẫn đến pha loãng giá trị cổ phiếu trên thị trường. Khi tổng số cổ phiếu lưu hành tăng lên, lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) có thể giảm, ảnh hưởng đến giá cổ phiếu nếu công ty không có sự tăng trưởng tương ứng về lợi nhuận.
Tìm hiểu về chi cổ tức bằng cổ phiếu
Đầu tư chứng khoán và cổ tức
Trước khi tìm hiểu sâu hơn về chia cổ tức bằng cổ phiếu, nhà đầu tư cần nắm rõ các khái niệm quan trọng sau:
- Đầu tư chứng khoán: Đây là hoạt động mua bán các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu nhằm tìm kiếm lợi nhuận. Nhà đầu tư có thể kiếm tiền từ sự chênh lệch giá mua và giá bán hoặc từ việc hưởng cổ tức.
- Cổ tức: Là phần lợi nhuận doanh nghiệp chia cho cổ đông, có thể được trả bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Việc trả cổ tức thể hiện sức khỏe tài chính của doanh nghiệp và mức độ cam kết với cổ đông.
Ví dụ: Năm 2023, Tập đoàn Hòa Phát (HPG) công bố chia cổ tức 20%, trong đó 10% bằng tiền mặt và 10% bằng cổ phiếu. Nếu nhà đầu tư sở hữu 1.000 cổ phiếu HPG trước ngày chốt quyền, họ sẽ nhận được 100 cổ phiếu mới và một khoản tiền mặt tương ứng với 10% giá trị cổ phiếu.
Nhờ vào sự phát triển của thị trường tài chính, nhiều doanh nghiệp lựa chọn trả cổ tức bằng cổ phiếu để duy trì tốc độ tăng trưởng, giảm áp lực dòng tiền mà vẫn đảm bảo lợi ích cho cổ đông.
Hiểu rõ hơn về đầu tư chứng khoán và cổ tức
Cách tính chia cổ tức bằng cổ phiếu
Việc tính toán cổ tức bằng cổ phiếu dựa vào tỷ lệ chia cổ tức do công ty công bố. Khi doanh nghiệp quyết định chia cổ tức bằng cổ phiếu, số lượng cổ phiếu mà mỗi cổ đông nhận được sẽ phụ thuộc vào số cổ phiếu họ đang nắm giữ và tỷ lệ chia cổ tức.
Công thức tính
Số cổ phiếu nhận được = Số cổ phiếu đang sở hữu x Tỷ lệ chia cổ tức
Giả sử Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk – VNM) thông báo chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 20%. Nếu một nhà đầu tư sở hữu 1.000 cổ phiếu VNM trước ngày chốt quyền, số cổ phiếu mới họ nhận được sẽ là:
1.000 x 20% = 200 cổ phiếu mới
Như vậy, tổng số cổ phiếu nhà đầu tư này sở hữu sau khi nhận cổ tức sẽ là 1.200 cổ phiếu.
Tác động của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu
1. Giá cổ phiếu điều chỉnh như thế nào?
Sau khi chia cổ tức bằng cổ phiếu, tổng số cổ phiếu lưu hành trên thị trường tăng lên. Do đó, giá cổ phiếu sẽ được điều chỉnh giảm tương ứng với tỷ lệ chia cổ tức.
Ví dụ: Nếu trước khi chia, giá cổ phiếu Vinamilk (VNM) là 100.000 VNĐ và công ty chia cổ tức với tỷ lệ 20%, giá cổ phiếu sau chia sẽ điều chỉnh theo công thức:
Giá mới = Giá cũ / (1 + Tỷ lệ chia cổ tức)
=> Giá mới = 100.000 VNĐ / 1,2 = 83.333 VNĐ
Tuy giá cổ phiếu giảm ngay sau khi chia cổ tức, nhưng tổng giá trị đầu tư của cổ đông vẫn không đổi vì họ có nhiều cổ phiếu hơn.
2. Giá trị sở hữu của nhà đầu tư có bị ảnh hưởng không?
Bản chất của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu không làm thay đổi tổng giá trị đầu tư ngay lập tức. Nhà đầu tư sẽ nhận thêm cổ phiếu, nhưng do giá cổ phiếu điều chỉnh giảm, tổng giá trị danh mục vẫn giữ nguyên. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp hoạt động tốt và giá cổ phiếu phục hồi, nhà đầu tư có thể hưởng lợi khi giá tăng lên.
Ví dụ: Nếu trước chia, nhà đầu tư sở hữu 1.000 cổ phiếu VNM trị giá 100.000 VNĐ/cổ phiếu (tương đương 100 triệu VNĐ). Sau khi chia cổ tức 20%, nhà đầu tư có 1.200 cổ phiếu với giá mới 83.333 VNĐ/cổ phiếu. Tổng giá trị danh mục vẫn là 100 triệu VNĐ, nhưng nếu giá cổ phiếu tăng trở lại 90.000 VNĐ, tổng giá trị sẽ tăng lên 108 triệu VNĐ.
3. Tác động lâu dài đến doanh nghiệp
Giữ lại vốn để tái đầu tư
Doanh nghiệp có thể sử dụng nguồn vốn này để mở rộng sản xuất, cải thiện công nghệ hoặc phát triển dự án mới. Việc không phải chi trả cổ tức bằng tiền mặt giúp doanh nghiệp duy trì dòng tiền ổn định, tránh áp lực tài chính trong ngắn hạn. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các công ty trong giai đoạn tăng trưởng mạnh, cần nhiều vốn để mở rộng quy mô hoặc đầu tư vào công nghệ mới.
Tăng khả năng cạnh tranh
Khi doanh nghiệp giữ lại lợi nhuận và đầu tư vào sản xuất hoặc nghiên cứu, họ có thể nâng cao năng lực cạnh tranh so với các đối thủ trên thị trường. Điều này giúp gia tăng giá trị dài hạn cho cổ đông.
Có thể làm pha loãng giá trị cổ phiếu
Khi tổng số cổ phiếu lưu hành tăng lên, lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) có thể giảm nếu doanh nghiệp không có sự tăng trưởng tương ứng về lợi nhuận. Pha loãng cổ phiếu có thể khiến giá cổ phiếu giảm trong ngắn hạn, ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp tận dụng tốt nguồn vốn giữ lại để mở rộng hoạt động và tăng lợi nhuận, giá trị thực tế của cổ phiếu có thể phục hồi và tăng trưởng trong dài hạn.
Ảnh hưởng đến chiến lược đầu tư của cổ đông
Một số nhà đầu tư ưa chuộng cổ tức bằng tiền mặt vì họ có thể sử dụng số tiền đó để tái đầu tư vào các cơ hội khác. Việc chỉ nhận cổ tức bằng cổ phiếu có thể khiến họ phải bán một phần cổ phiếu để có tiền mặt, đặc biệt nếu họ cần dòng tiền để chi tiêu hoặc tái đầu tư vào các danh mục khác.
Nắm rõ bản chất chia cổ tức bằng cổ phiếu
Lợi ích và rủi ro đối với nhà đầu tư
Việc nhận cổ tức bằng cổ phiếu mang lại cả cơ hội lẫn rủi ro cho nhà đầu tư. Dưới đây là những lợi ích và thách thức mà nhà đầu tư cần cân nhắc trước khi quyết định nắm giữ hoặc bán cổ phiếu sau khi nhận cổ tức.
Lợi ích
Gia tăng số lượng cổ phiếu
Khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, nhà đầu tư sẽ sở hữu nhiều cổ phiếu hơn mà không cần bỏ thêm vốn. Điều này có thể mang lại lợi ích lớn trong dài hạn nếu doanh nghiệp tiếp tục phát triển, giúp giá trị danh mục đầu tư tăng lên theo thời gian.
Tiết kiệm thuế
Ở một số quốc gia hoặc khu vực, cổ tức bằng cổ phiếu có thể không bị đánh thuế ngay lập tức như cổ tức tiền mặt. Nhà đầu tư có thể hoãn lại nghĩa vụ thuế cho đến khi bán cổ phiếu, giúp tối ưu hóa dòng tiền và chiến lược tài chính cá nhân.
Hưởng lợi từ tăng trưởng dài hạn
Nếu doanh nghiệp tiếp tục phát triển mạnh mẽ, giá cổ phiếu có thể không chỉ phục hồi mà còn tăng trưởng cao hơn mức trước khi chia cổ tức. Nhà đầu tư kiên nhẫn có thể hưởng lợi lớn từ sự gia tăng giá trị này.
Tăng khả năng tái đầu tư
Việc nhận thêm cổ phiếu thay vì tiền mặt giúp nhà đầu tư tự động tái đầu tư vào doanh nghiệp, gia tăng quyền sở hữu mà không cần thực hiện giao dịch mua thêm. Điều này đặc biệt hữu ích khi thị trường đang trong xu hướng tăng trưởng.
Rủi ro
Pha loãng giá trị cổ phiếu
Khi doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu để chia cổ tức, tổng số lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên, dẫn đến tình trạng pha loãng. Nếu lợi nhuận của công ty không tăng trưởng tương ứng, thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) sẽ giảm, khiến giá trị thực của cổ phiếu bị suy giảm.
Giá cổ phiếu có thể mất nhiều thời gian để phục hồi
Nếu thị trường không đánh giá cao việc chia cổ tức bằng cổ phiếu hoặc nghi ngờ về khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp, giá cổ phiếu có thể giảm trong một thời gian dài trước khi có dấu hiệu phục hồi. Điều này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận kỳ vọng của nhà đầu tư trong ngắn hạn.
Thiếu dòng tiền mặt
Không giống như cổ tức tiền mặt, cổ tức bằng cổ phiếu không mang lại lợi ích tức thì cho nhà đầu tư dưới dạng dòng tiền. Nếu nhà đầu tư cần tiền mặt để chi tiêu hoặc tái đầu tư vào các cơ hội khác, họ có thể phải bán cổ phiếu, điều này có thể không thuận lợi nếu giá cổ phiếu đang giảm.
Ảnh hưởng đến tâm lý thị trường
Một số nhà đầu tư có thể xem việc chia cổ tức bằng cổ phiếu là tín hiệu cho thấy công ty đang gặp khó khăn trong việc duy trì dòng tiền hoặc muốn giữ lại tiền mặt cho mục đích khác. Điều này có thể gây áp lực lên giá cổ phiếu trong ngắn hạn, đặc biệt nếu công ty không đưa ra kế hoạch rõ ràng về việc sử dụng nguồn vốn hiệu quả.
Chia cổ tức bằng cổ phiếu có thể mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư, đặc biệt là những người có chiến lược đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, rủi ro cũng không nhỏ, đặc biệt nếu doanh nghiệp không có tốc độ tăng trưởng tương xứng. Do đó, nhà đầu tư cần đánh giá kỹ tình hình tài chính của doanh nghiệp, xu hướng thị trường và mục tiêu đầu tư cá nhân trước khi quyết định giữ hay bán cổ phiếu nhận được. Tìm hiểu thêm tại LiveTrade Pro để cập nhật thông tin mới nhất về đầu tư chứng khoán!
